Kaza,
hastalık, yangın gibi tehlikeli ve ani durumlarda hastaya kesin
tedavi öncesi, olay yerinde uygulanan İlk ve İvedi İşlem!
Amaç;
hayat kurtarma, olası tehlikeleri en aza indirme ve mevcut durumun
daha kötüye gitmesini engellemektir.
Kazalardaki
ölümlerin yaklaşık % 10’u ilk 5 dakikada; % 50’si ise ilk
yarım saat içinde gerçekleşir. Bu sebeple kazalarda ilk yardımın
en kısa sürede ve etkin bir şekilde yapılması önemlidir.
İlk
yardım sırasında en temel kural sakin ve soğukkanlı olmaktır.
Unutulmaması
gereken; ilk yardımın amacı hastayı tedavi etmek değil,ilk
andaki hayati tehlikeyi önlemeye çalışmaktır.
Bu
müdahalelerden sonra ne olursa olsun mutlaka veteriner hekiminin
müdahalesi gereklidir!
Dikkat
edeceğimiz bir diğer husus, müdahale edeceğimiz hayvanlardan
gerektiğinde korunmaktır.
HASTA
VE YARALI HAYVANA YAKLAŞIM
Hasta
veya yaralı hayvanlara her zaman dikkatli ve yavaş bir şekilde
yaklaşın. Bu sizin başka durumlarda aslında agresif olmayan
sevimli hayvanınız bile olsa, acıdan veya korkudan dolayı
saldırabilir. Kedi veya köpek ısırıkları ciddi yaralanmalardır;
ısırılmak yapılacak olan ilk yardımı da engelleyecektir.
Duruşun,
Bakışın, Kulakların, Kuyruğun ve hayvanın çıkardığı
seslerin ne ifade ettiğini anlamak gerekir.
Daima
yumuşak bir ses tonu ile konuşun
Direkt
göz temasından kaçının, tehdit olarak algılayabilir!
Sesli,
ürkütücü ve hızlı hareketlerden kaçının
Hayvanın
sizin ne yaptığınızı görmesine izin verin
İLK
YARDIM ÇANTASINDA OLMASI GEREKENLER
TRAFİK
KAZALARI
Olabildiğince
sakin ve soğukkanlı davranın
Yaralı
hayvanın da sakinleşmesini sağlamalısınız
Herhangi
bir müdahaleden önce,size zarar vermesini engelleyecek önlemleri
almalısınız (solunum güçlüğü yoksa ağzın bağlanması
gibi)
Kanayan
bir yarasının olup olmadığını kontrol edin
Eğer
varsa tampon ve/veya turnike uygulayarak kanamayı durdurmaya
çalışın
Rahat
soluk alabileceği bir pozisyona getirin
Boynunda
tasma varsa gevşetin veya çıkartın
Kırık
veya çıkık olma ihtimaline karşı, yavaş hareket ettirmek kaydı
ile bir battaniye veya sedye üzerine alarak en kısa sürede
veteriner hekimine götürün.
Veteriner
hekimine haber vererek gelişinizi bildirmeli ve gerekli
hazırlıkların yapılabilmesi için zaman kazandırmalısınız.
DÜŞME
SONUCU YARALANMALAR
Düşme
sonucu özellikle kırıklar çok oluştuğu için yaralı hayvanın
yerden kaldırılması sırasında çok dikkatli olunmalıdır.
Hemen
yerden kaldırmak yerine, kırık ve yaralanma açısından yaralı
hayvan önce incelenmeli daha sonra yerden kaldırılmalıdır.
Yaralı
hayvan bir battaniye veya kalın bir karton üzerine kaldırılmadan,
kaydırılarak aktarılmalıdır
Eğer
bir kanama varsa; tampon veya turnike uygulayarak kanama
durdurulmalıdır.
Ağız
ve burun çevresinde kan, salya gibi birikinti varsa temizlenmeli ve
solunum rahatlatılmalıdır.
Yaralı
hayvan bilinçsiz hareket edebileceğinden ısırma ve tırmalama
ihtimaline karşı kendinizi koruyun.
İç
kanama ihtimali yüksek olduğundan hemen veteriner hekimine
ulaştırın.
BÖCEK
SOKMALARI
Göre
bileceğiniz en önemli belirti ani bir çığlık ve sağa sola
koşturmadır.
Isırılan
bölgede kısa sürede bir şişkinlik olur aynı zamanda kaşıntı
ve kızarıklık da gözlenebilir.
Bir
pamuğa biraz amonyak damlatılarak ısırılan bölgeye uygulanırsa
şişkinlik kısa sürede azalacaktır.
Bölgeye
antihistaminik merhem uygulanabilir
Bal
arısı zehri asidiktir; kabartma tozu ile nötralize edilebilir
Yaban
arısı zehri alkalidir; limon suyu veya sirke ile nötralize
edilebilir
Soğuk
kompres uygulayın
Arı
sokmalarında riskin boyutu ısırılan bölge veya arı sayısının
çokluğuna bağlı olarak değişiklik gösterir.
En
önemlisi boğaz ve burun bölgesindeki arı sokmalarıdır. Bu
bölgede oluşacak şişkinlik solunuma engel olabileceğinden çok
hızlı bir müdahale gerektirir.
Bu
gibi durumlarda ve daha fazla sayıda arı sokması durumlarında
zehirlenme riski yüksek olduğundan acilen veteriner hekimine
ulaşmaya çalışmalısınız.
Arıya
karşı alerjisi olan hayvanların vakit kaybetmeden veteriner
hekimine ulaştırılması gerekir.
YILAN
VE AKREP SOKMALARI
Yılan
ve akrep sokmalarında görebileceğiniz en önemli belirtiler ani
çığlık, sağa sola koşuşturma, sokulan bölgede ağrı,
kaşıntı ve ödemdir.
Zehirli
yılan ve akrep sokmalarında alınan zehrin miktarına ve ısırılan
bölgeye bağlı olarak semptomlar değişiklik gösterir.
Eğer
zehir miktarı fazla ise genel durum çok hızlı kötüleşebilir
eğer mümkün ise ısırılan bölgenin hemen üzerinden bir
turnike uygulayarak zehrin dolaşıma girmesi önlenmeli ve acilen
veteriner hekimi aranmalı, antiserum temin edilebilmesi için zaman
kazanılmalıdır.
Bu
arada turnikenin çok uzun süre kalmasının yaratabileceği
gangren tehlikesini de göz önünde bulundurmalı ve yaklaşık on
dakika ara ile turnikeyi 3-5 saniye
gevşeterek dolaşımı sağlamalı ve hemen turnikeyi sıkmalısınız.
ZEHİRLENMELER
MUTLAKA
VETERİNER HEKİM MÜDAHALESİ GEREKTİRİR!
Ancak
yapılacak basit müdahaleler olayın riskini azaltması açısından
çok önemlidir. Görülebilecek belirtiler şunlardır:
Bozuk
gıdaların yenmesi, temizlik maddelerinin yutulması, ilaç
yutulması durumlarında hayvanın kusturulması gereklidir. Yarım
çay bardağı ılık suya iki çorba kaşığı tuz atarak
hazırlayacağınız karışım hayvanın kusmasını sağlayacaktır.
Eğer zehirlenmeye neden olan madde kostik etkiliyse yani yakıcı
etkisi varsa (asitler, alkaliler) hayvanı asla kusturmayın!Hemen
bir veteriner hekimine ulaştırın. Çamaşır suyu, tiner, deterjan
gibi kimyasallar asit ve alkalilere örnektir.
Zehirlenmeye
neden olan maddeyi biliyorsanız kutusunu da yanına alarak veteriner
hekimine gidiniz.
Evde
ki zehirlenme olaylarını en aza indirgeyebilmek için;
Temizlik
maddelerini kapalı bir yerde saklayın
Fare,
karınca ve sinekler için kullanılan zehirleri hayvanın
ulaşamayacağı bir yerde tutun ve sayılarını not edin.(Olası
bir zehirlenmede sayı kontrol edilir ve olasılıklar azaltılır.)
Evde
ki çöp tenekelerinin hayvanın açamayacağı tarzda kapaklı
olmasına dikkat edin.
Kullanılan
ilaçları bir dolapta kontrol altında tutun.
DONMA
Bu
tür vakalar çok soğuk ve ayaz havalarda özellikle köpeklerin
bağlı olarak hareketsiz bırakılması; kısa
tüylü köpeklerin ve yavru kedilerin bahçede barındırılması
nedeniyle oluşur. Normalde serbest olan köpeklerde hareketlilikten
dolayı vücut ısısı korunabildiğinden böyle bir durum olması
güçtür.
Donmalarda;
Vücut
ısısı düşer,
Çevreye
karşı ilgi ortadan kalkar,
Dil
ve diş etlerinde morarmalar görülür,
Eklemler
sertleşir,
Uyku
hali görülür.
Kulak
uçları,kuyruk ucu,burun ve ayaklar ilk donan yerlerdir, buralara
bakarak daha rahat karar verebilirsiniz.
Ani
ısı değişimleri şoka neden olabileceği için hemen bir ısı
kaynağının yanına almak yerine ılık bir ortama alarak vücut
ısısının yavaş yavaş artmasını sağlamalısınız. Aynı
zamanda yapılacak masaj uygulaması dolaşımı arttıracağından
faydalı olacaktır.
Yapılan
bu ilk müdahaleden sonra veteriner hekimiyle görüşerek hastanın
genel durumu hakkında bilgi vermeli ve gerekiyorsa götürmelisiniz…
ISI
ÇARPMASI
Güneşin
altında çok uzun süre kalma, Çok sıcak havalarda hava
sirkülasyonunun yetersiz olduğu kapalı ortamlarda uzun süre kalma
(kapalı araç içinde kalma vb.) sonucunda solunum yetmezliği ve
artan vücut ısısı nedeniyle genel durum birkaç dakikada bozulur
ve ani ölümler şekillenebilir.
Hayvanı
gölge bir yere alın
Ağızda
aşırı salya ve köpük birikimi varsa hemen temizleyin solunumun
rahatlamasına yardımcı olun
İmkan
varsa hemen soğuk su ile duş aldırın
Bu
müdahalelere rağmen genel durum düzelmezse, solunum düzensizse
veteriner hekimine başvurun.