EVCİL HAYVANLARDA İLK YARDIM

Kaza, hastalık, yangın gibi tehlikeli ve ani durumlarda hastaya kesin tedavi öncesi, olay yerinde uygulanan İlk ve İvedi İşlem!

Amaç; hayat kurtarma, olası tehlikeleri en aza indirme ve mevcut durumun daha kötüye gitmesini engellemektir.

Kazalardaki ölümlerin yaklaşık % 10’u ilk 5 dakikada; % 50’si ise ilk yarım saat içinde gerçekleşir. Bu sebeple kazalarda ilk yardımın en kısa sürede ve etkin bir şekilde yapılması önemlidir.

• İlk yardım sırasında en temel kural sakin ve soğukkanlı olmaktır.
• Unutulmaması gereken; ilk yardımın amacı hastayı tedavi etmek değil,ilk andaki hayati tehlikeyi önlemeye çalışmaktır.
• Bu müdahalelerden sonra ne olursa olsun mutlaka veteriner hekiminin müdahalesi gereklidir!
• Dikkat edeceğimiz bir diğer husus, müdahale edeceğimiz hayvanlardan gerektiğinde korunmaktır.

HASTA VE YARALI HAYVANA YAKLAŞIM

Hasta veya yaralı hayvanlara her zaman dikkatli ve yavaş bir şekilde yaklaşın. Bu sizin başka durumlarda aslında agresif olmayan sevimli hayvanınız bile olsa, acıdan veya korkudan dolayı saldırabilir. Kedi veya köpek ısırıkları ciddi yaralanmalardır; ısırılmak yapılacak olan ilk yardımı da engelleyecektir.

Duruşun, Bakışın, Kulakların, Kuyruğun ve hayvanın çıkardığı seslerin ne ifade ettiğini anlamak gerekir.

• Daima yumuşak bir ses tonu ile konuşun
• Direkt göz temasından kaçının, tehdit olarak algılayabilir!
• Sesli, ürkütücü ve hızlı hareketlerden kaçının
• Hayvanın sizin ne yaptığınızı görmesine izin verin

İLK YARDIM ÇANTASINDA OLMASI GEREKENLER

• MAKAS
• CIMBIZ VEYA PENS
• TURNİKE
• TAMPON
• SARGI BEZİ
• FLASTER
• PAMUK
• TERMOMETRE
• ANTİSEPTİK BİR SOLÜSYON
• ANTİBİYOTİKLİ MERHEM
• ANTİHİSTAMİNİK TABLET VE POMAD
• AĞIZLIK
• AMONYAK

TRAFİK KAZALARI

• Olabildiğince sakin ve soğukkanlı davranın
• Yaralı hayvanın da sakinleşmesini sağlamalısınız
• Herhangi bir müdahaleden önce,size zarar vermesini engelleyecek önlemleri almalısınız (solunum güçlüğü yoksa ağzın bağlanması gibi)
• Kanayan bir yarasının olup olmadığını kontrol edin
• Eğer varsa tampon ve/veya turnike uygulayarak kanamayı durdurmaya çalışın
• Rahat soluk alabileceği bir pozisyona getirin

• Boynunda tasma varsa gevşetin veya çıkartın
• Kırık veya çıkık olma ihtimaline karşı, yavaş hareket ettirmek kaydı ile bir battaniye veya sedye üzerine alarak en kısa sürede veteriner hekimine götürün.
• Veteriner hekimine haber vererek gelişinizi bildirmeli ve gerekli hazırlıkların yapılabilmesi için zaman kazandırmalısınız.

DÜŞME SONUCU YARALANMALAR

• Düşme sonucu özellikle kırıklar çok oluştuğu için yaralı hayvanın yerden kaldırılması sırasında çok dikkatli olunmalıdır.
• Hemen yerden kaldırmak yerine, kırık ve yaralanma açısından yaralı hayvan önce incelenmeli daha sonra yerden kaldırılmalıdır.
• Yaralı hayvan bir battaniye veya kalın bir karton üzerine kaldırılmadan, kaydırılarak aktarılmalıdır
• Eğer bir kanama varsa; tampon veya turnike uygulayarak kanama durdurulmalıdır.
• Ağız ve burun çevresinde kan, salya gibi birikinti varsa temizlenmeli ve solunum rahatlatılmalıdır.
• Yaralı hayvan bilinçsiz hareket edebileceğinden ısırma ve tırmalama ihtimaline karşı kendinizi koruyun.
• İç kanama ihtimali yüksek olduğundan hemen veteriner hekimine ulaştırın.

BÖCEK SOKMALARI

• Göre bileceğiniz en önemli belirti ani bir çığlık ve sağa sola koşturmadır.
• Isırılan bölgede kısa sürede bir şişkinlik olur aynı zamanda kaşıntı ve kızarıklık da gözlenebilir.
• Bir pamuğa biraz amonyak damlatılarak ısırılan bölgeye uygulanırsa şişkinlik kısa sürede azalacaktır.

• Bölgeye antihistaminik merhem uygulanabilir
• Bal arısı zehri asidiktir; kabartma tozu ile nötralize edilebilir
• Yaban arısı zehri alkalidir; limon suyu veya sirke ile nötralize edilebilir
• Soğuk kompres uygulayın
• Arı sokmalarında riskin boyutu ısırılan bölge veya arı sayısının çokluğuna bağlı olarak değişiklik gösterir.

• En önemlisi boğaz ve burun bölgesindeki arı sokmalarıdır. Bu bölgede oluşacak şişkinlik solunuma engel olabileceğinden çok hızlı bir müdahale gerektirir.
• Bu gibi durumlarda ve daha fazla sayıda arı sokması durumlarında zehirlenme riski yüksek olduğundan acilen veteriner hekimine ulaşmaya çalışmalısınız.
• Arıya karşı alerjisi olan hayvanların vakit kaybetmeden veteriner hekimine ulaştırılması gerekir.

YILAN VE AKREP SOKMALARI

• Yılan ve akrep sokmalarında görebileceğiniz en önemli belirtiler ani çığlık, sağa sola koşuşturma, sokulan bölgede ağrı, kaşıntı ve ödemdir.
• Zehirli yılan ve akrep sokmalarında alınan zehrin miktarına ve ısırılan bölgeye bağlı olarak semptomlar değişiklik gösterir.
• Eğer zehir miktarı fazla ise genel durum çok hızlı kötüleşebilir eğer mümkün ise ısırılan bölgenin hemen üzerinden bir turnike uygulayarak zehrin dolaşıma girmesi önlenmeli ve acilen veteriner hekimi aranmalı, antiserum temin edilebilmesi için zaman kazanılmalıdır.
• Bu arada turnikenin çok uzun süre kalmasının yaratabileceği gangren tehlikesini de göz önünde bulundurmalı ve yaklaşık on dakika ara ile turnikeyi 3-5 saniye gevşeterek dolaşımı sağlamalı ve hemen turnikeyi sıkmalısınız.

ZEHİRLENMELER

MUTLAKA VETERİNER HEKİM MÜDAHALESİ GEREKTİRİR!

Ancak yapılacak basit müdahaleler olayın riskini azaltması açısından çok önemlidir. Görülebilecek belirtiler şunlardır:

• Titreme
• Kusma
• Kasılma
• Solunum güçlüğü
• Hızlı ve düzensiz solunum
• Aşırı salivasyon
• Bilinç kaybı
• İshal

Bozuk gıdaların yenmesi, temizlik maddelerinin yutulması, ilaç yutulması durumlarında hayvanın kusturulması gereklidir. Yarım çay bardağı ılık suya iki çorba kaşığı tuz atarak hazırlayacağınız karışım hayvanın kusmasını sağlayacaktır. Eğer zehirlenmeye neden olan madde kostik etkiliyse yani yakıcı etkisi varsa (asitler, alkaliler) hayvanı asla kusturmayın!Hemen bir veteriner hekimine ulaştırın. Çamaşır suyu, tiner, deterjan gibi kimyasallar asit ve alkalilere örnektir.

Zehirlenmeye neden olan maddeyi biliyorsanız kutusunu da yanına alarak veteriner hekimine gidiniz.

Evde ki zehirlenme olaylarını en aza indirgeyebilmek için;

• Temizlik maddelerini kapalı bir yerde saklayın
• Fare, karınca ve sinekler için kullanılan zehirleri hayvanın ulaşamayacağı bir yerde tutun ve sayılarını not edin.(Olası bir zehirlenmede sayı kontrol edilir ve olasılıklar azaltılır.)
• Evde ki çöp tenekelerinin hayvanın açamayacağı tarzda kapaklı olmasına dikkat edin.
• Kullanılan ilaçları bir dolapta kontrol altında tutun.

DONMA

Bu tür vakalar çok soğuk ve ayaz havalarda özellikle köpeklerin bağlı olarak hareketsiz bırakılması; kısa tüylü köpeklerin ve yavru kedilerin bahçede barındırılması nedeniyle oluşur. Normalde serbest olan köpeklerde hareketlilikten dolayı vücut ısısı korunabildiğinden böyle bir durum olması güçtür.

Donmalarda;

• Vücut ısısı düşer,
• Çevreye karşı ilgi ortadan kalkar,
• Dil ve diş etlerinde morarmalar görülür,
• Eklemler sertleşir,
• Uyku hali görülür.

Kulak uçları,kuyruk ucu,burun ve ayaklar ilk donan yerlerdir, buralara bakarak daha rahat karar verebilirsiniz.

Ani ısı değişimleri şoka neden olabileceği için hemen bir ısı kaynağının yanına almak yerine ılık bir ortama alarak vücut ısısının yavaş yavaş artmasını sağlamalısınız. Aynı zamanda yapılacak masaj uygulaması dolaşımı arttıracağından faydalı olacaktır.

Yapılan bu ilk müdahaleden sonra veteriner hekimiyle görüşerek hastanın genel durumu hakkında bilgi vermeli ve gerekiyorsa götürmelisiniz…

ISI ÇARPMASI

Güneşin altında çok uzun süre kalma, Çok sıcak havalarda hava sirkülasyonunun yetersiz olduğu kapalı ortamlarda uzun süre kalma (kapalı araç içinde kalma vb.) sonucunda solunum yetmezliği ve artan vücut ısısı nedeniyle genel durum birkaç dakikada bozulur ve ani ölümler şekillenebilir.

• Hayvanı gölge bir yere alın
• Ağızda aşırı salya ve köpük birikimi varsa hemen temizleyin solunumun rahatlamasına yardımcı olun
• İmkan varsa hemen soğuk su ile duş aldırın
• Bu müdahalelere rağmen genel durum düzelmezse, solunum düzensizse veteriner hekimine başvurun.